Z kart historii warszawskiej piłki ręcznej
Odcinek VIII – Wielkiej zmiany trzecia odsłona 1955 – 1956
Już na początku 1955 roku Plenum Społecznej Sekcji Piłki Ręcznej GKKF, na czele której stał Mieczysław Kamiński, powierzyło mu piastowanie tej funkcji na kolejną kadencję, natomiast funkcję Wiceprzewodniczącego objął Stanisław Jarecki, zasłużony działacz okręgu śląskiego, w latach późniejszych autor niezwykle cenionej monografii „Rozwój piłki ręcznej na Śląsku”.
Ujednolicony został system rozgrywek o Mistrzostwo Polski, które od tego roku miały być rozgrywane zarówno dla zespołów 7-osobowych, jak i 11-osobowych wśród kobiet i mężczyzn, a także w kategoriach juniorek i juniorów.
Wracając do wydarzeń sportowych wypada zacząć od rozgrywek o Mistrzostwo Polski.
Mistrzostwa Polski w 7-ce mężczyzn i kobiet (zimowe)
Zarówno wśród zespołów męskich jak i kobiecych stolica była reprezentowana przez AZS AWF Warszawa.
Rozgrywki mężczyzn odbyły się w hali Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, gdzie pierwsze trzy zespoły zdobyły tą samą liczbę punktów.
Dla zespołu warszawskiego AZS AWF-u sukcesem był udział w finałach.
- Sparta Katowice 4:2 25:19
- Zryw Gdańsk 4:2 34:29
- AZS Wrocław 4:2 28:33
- AZS AWF Warszawa 0:6 20:26
Nieco lepiej spisały się panie, zdobywając brązowy medal. Oto końcowa tabela rozgrywek:
- Stal Kościuszko Chorzów 6:0 24:7
- Cracovia Kraków 4:2 15:6
- AZS AWF Warszawa 2:4 7:11
- Gwardia Gdańsk 0:6 4:26
Mistrzostwa Polski w 11-ce kobiet i mężczyzn
Mistrz Polski kobiet z 1953 roku AZS AWF Warszawa podobnie jak w 1954 roku niestety nie stanął nawet na podium. Co ciekawe, podobnie jak w 7-ce mężczyzn pierwsze trzy zespoły uzyskały tą samą zdobycz punktową, a ponadto cała pierwsza trójka zajęła odpowiednio te same miejsca co w roku 1954. Oto tabela rozgrywek 1955 roku:
- Górnik Świętochłowice 12:8 32:21
- Stal Kościuszko Chorzów 12:8 28:25
- Budowlani Gogolin 12:8 26:28
- Cracovia Kraków 11:9 23;25
- AZS AWF Warszawa 7:13 13:26
- AZS Katowice 6:14 14:22
Przedstawiciel Warszawy i tym razem nie brał udziału w walce o Tytuł Mistrza Polski wśród mężczyzn, a Tytuł Mistrza Polski na rok 1955 wywalczył po raz pierwszy AZS Katowice (Stalinogród).
Przedstawiciel stolicy, a był to po raz kolejny AZS AWF Warszawa, zaliczył zaś ponownie nieudany start w walce o I-ą Ligę.
Tabela finałowych rozgrywek przedstawiała się następująco:
- Kolejarz Opole 7:3 46:32
- AZS Poznań 7:3 41:33
- Stal Bobrek 6:4 36:35
- AZS AWF Warszawa 0:10 27:50
Międzynarodowe Igrzyska Sportowe Młodzieży w Warszawie – sportowe wydarzenie 1955 roku.
W sierpniu roku 1955, dziesięć lat po zakończeniu II wojny światowej odbył się w Warszawie Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów, w ramach którego przeprowadzono Międzynarodowe Igrzyska Sportowe Młodzieży.
Z okazji tej imprezy powstał w ekspresowym tempie Stadion X-lecia w Warszawie, oddany do użytku 22 lipca 1955 roku, największy w tamtym czasie stadion w Polsce. Powszechnie uznawany za 100-tysięcznik, faktycznie mógł pomieścić między 70, a 80 tysięcy widzów. Równo rok później powstał – oddany również do użytku – jakże by inaczej w dniu 22 lipca 1956 roku – inny gigant, późniejszy Stadion Śląski na 84 tysiące widzów.
Obydwa te stadiony okazjonalnie gościły po 100 tysięcy uczestników imprez.
W programie Igrzysk znalazło się kilkanaście dyscyplin sportowych w tym 11-osobowa piłka ręczna zarówno kobiet, jak i mężczyzn, rozgrywane na stadionie Wojska Polskiego.
Z uwagi na olbrzymi wydźwięk propagandowy jaki nadano tej imprezie start w niej został poprzedzony spotkaniami międzypaństwowymi z Rumunią na jej terenie.
Kobiety najpierw przegrały 1:6 (1:3), a następnie wygrały 3:1 (2:0), natomiast mężczyźni po wygranej 6:4 (5:3) w pierwszym meczu w drugim meczu pod firmą Warszawy zremisowali w ulewnym deszczu z reprezentacją Rumunii 2:2 (1:2), przy czym ten mecz nie jest uwzględniany w rejestrze oficjalnych spotkań reprezentacji Polski. Był to pierwszy występ polskiej męskiej jedenastki od 1948 roku!
W składach obydwu zespołów nie znaleźli się reprezentanci i reprezentantki Warszawy.
Podobnie w reprezentacji na Igrzyska Sportowe Młodzieży można odnaleźć tylko nazwisko reprezentującej w 1953 roku zespół Mistrzyń Polski AZS AWF bramkarkę Alfredę Ograbek, która w roku 1955 reprezentowała już AZS Stalinogród (Katowice).
Panowie zajęli trzecie miejsce na 7 startujących zespołów, natomiast panie zakończyły rozgrywki. na 4 pozycji wśród pięciu zespołów, zanotowały jednak dwie minimalne porażki, 0:1 ze zwycięskim zespołem Rumunii, oraz 3:4 z NRD. Tylko jedna porażka 3:8 z Węgrami była wyraźna. Wyraźne było natomiast zwycięstwo nad Danią – 10:2.
Panowie odnieśli wyraźne zwycięstwa nad Austrią 14:5, Belgią 26:5 i Danią 22:5 oraz zwycięstwo 6:5 nad wyżej notowaną Czechosłowacją w meczu o III pozycję w turnieju.
Wyniki uzupełniają dwie porażki: 3:10 ze zwycięskim zespołem NRD oraz 6:9 z Rumunią.
Były to dobre występy naszych reprezentacji, a mężczyzn nawet bardzo dobre, szczególnie w kontekście wieloletniej przerwy w konfrontacjach międzynarodowych.
Dzisiaj marzyłyby się takie wyniki jak np. z Danią, zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
Brązowy medal w halowych rozgrywkach siódemek żeńskich oraz czwarte miejsce w finałach rozgrywek w 7-ce mężczyzn AZS AWF-u Warszawa to największe osiągnięcia zespołów stołecznych w 1955 roku.
W rozegranych w 1955 roku Mistrzostwach Świata w 11-ce mężczyzn Polska tradycyjnie nie wzięła udziału.
Wiosną 1956 roku plenarne zebranie Społecznej Sekcji Piłki Ręcznej GKKF wybrało nowe władze, jednak zarówno Przewodniczący – Mieczysław Kamiński, jak i Wiceprzewodniczący – Stanisław Jarecki utrzymali swoje funkcje.
To w czasie tej kadencji władz polskiej piłki ręcznej, zaczęła krystalizować się tendencja powrotu do starych struktur związkowych i nadania im osobowości prawnej. Nastąpiło to w końcu 1957 roku, o czym w następnym odcinku.
Rozgrywki o Mistrzostwo Polski 1956 roku
Z uwagi na porę ich rozgrywania wypada rozpocząć od Mistrzostw Siedmioosobowych Zespołów w hali (Zimowych).
Wśród kobiet tytuł obronił zespół Stali Kościuszko Chorzów, a w finałowej czwórce stolica reprezentowana była przez AZS AWF Warszawa. Oto końcowa tabela Mistrzostw:
- Stal Kościuszko Chorzów 4:2 17:8
- Budowlani Gogolin 4:2 7:6
- Cracovia Kraków 4:2 8:9
- AZS AWF Warszawa 0:6 4:3
Wśród mężczyzn zwyciężył po raz pierwszy (ale nie ostatni) wielokrotny Mistrz Polski w 11-ce Sparta Katowice, który przestawił się na 7-kę i na tej odmianie skupił całą uwagę.
Tytuł Wicemistrza wywalczył późniejszy potentat krajowej piłki 7-osobowej mężczyzn zespół Gwardii (późniejsze Wybrzeże) Gdańsk.
Warszawa nie miała swojego reprezentanta w finałach.
Mistrzostwa Polski Zespołów Jedenastoosobowych przyniosły następujące rezultaty:
W rozgrywkach ligowych kobiet, w których uczestniczył tradycyjnie zespół AZS AWF Warszawa końcowa tabela przedstawiała się następująco:
- Cracovia Kraków 16:4 55:26
- Budowlani Gogolin 15:5 42:31
- Stal Kościuszko Chorzów 10:10 37:37
- Górnik Świętochłowice 9:11 33:35
- AZS AWF Warszawa 6:14 24:37
- AZS Katowice 4:16 15:40
I tym razem reprezentantki warszawskiego AZS AWF-u nie zajęły miejsca na podium i zajęły podobnie jak przedstawicielki innego zespołu akademickiego AZS Katowice te same miejsca co przed rokiem. Natomiast cztery pierwsze zespoły zamieniły się poprzednimi miejscami, a tytuł po raz pierwszy (ale nie ostatni) zdobyła Cracovia Kraków, stając się z czasem najsilniejszym zespołem w historii żeńskiej jedenastki.
W rozgrywkach jedenastek mężczyzn pierwsze miejsce i Mistrzostwo Polski zdobył zespół Stali Kuźnia Raciborska, a w rozgrywkach brak było przedstawiciela Warszawy.
Natomiast do powiększonej od następnego sezonu ligi – wśród innych zespołów awans wywalczył przedstawiciel stolicy Sparta Skra Warszawa – zespół efemeryda, który pojawił się i zniknął, a jego miejsce przejął nowy zespół warszawskiej Varsovii.
Wśród zespołów które wówczas wywalczyły awans do I-ej Ligi znalazł się po raz pierwszy CWKS (późniejszy Śląsk) Wrocław, o którego roli w polskiej piłce ręcznej i na liście zdobywców tytułów Mistrza Polski, zarówno w 7-ce, jak i w 11-ce jeszcze będzie okazja wielokrotnie wspomnieć.
Spotkania międzynarodowe
Po odblokowaniu w roku 1955 kontaktów międzynarodowych rok 1956 przyniósł ożywienie spotkań międzynarodowych naszych reprezentacji.
Kobiety
Jako najważniejsze należy uznać spotkanie eliminacyjne do Mistrzostw Świata w 11-ce kobiet Polska – Rumunia. Spotkanie to rozegrane 20 maja w Gdańsku zakończyło się nieznaczną porażką naszej reprezentacji 2:3, prowadzącej do przerwy 2:1. W świetle faktu, że Rumunki wywalczyły Mistrzostwo Świata wynik reprezentacji Polski należy ocenić bardzo wysoko.
Nasze panie potwierdziły swoją formę miesiąc później remisując z NRD 3:3 (0:2) na terenie rywalek.
Zdecydowanie gorzej zaprezentowały się nasze panie w konfrontacji reprezentacyjnych 7-ek w spotkaniach z Czechosłowacją.
W pierwszym historycznym występie naszej reprezentacyjnej 7-ki Polki przegrały we Wrocławiu 6:17 (3:9), natomiast w spotkaniu rewanżowym w Krakowie porażka była jeszcze bardziej dotkliwa 1:11 (0:6).
Mężczyźni
29 czerwca, w tym samym dniu, w którym żeńska 7-ka zremisowała z NRD, nasi panowie doznali dotkliwej porażki z reprezentacyjną 11-ką tego kraju 1:11 (0:6).
Rehabilitacja reprezentacji – w trafniej zestawionym składzie – nastąpiła już kilka dni później w Katowicach i Krakowie, kiedy to nasza reprezentacja dwukrotnie zwyciężyła zespół Czechosłowacji 7:3 (4:2) oraz 7:3 (3:3). To drugie spotkanie zostało rozegrane pod firmami Krakowa i Pragi.
W spotkaniach zespołów reprezentacyjnych zarówno kobiet jak i mężczyzn brak akcentów warszawskich.
Podsumowanie
W latach 1954 – 1956 coraz wyraźniej widoczna jest utrata kontaktu z krajową czołówką męskich zespołów stołecznych. Natomiast warszawianki dzięki paniom z AZS AWF-u jeszcze w tej czołówce się utrzymują, brak już jednak tak spektakularnych sukcesów jak w latach ubiegłych.
Brak również przedstawicielek i przedstawicieli Warszawy w naszych reprezentacyjnych zespołach czy to w 7-ce czy w 11-ce.
Kończy się też okres wielkich zmian organizacyjnych w polskiej piłce ręcznej.
Jako sportowe wydarzenia roku 1956 należy uznać pierwszy sukces Polaka w majowym, kolarskim Wyścigu Pokoju, w którym zwyciężył Stanisław Królak oraz pierwszy po wojnie złoty medal olimpijski w lekkiej atletyce Elżbiety Duńskiej-Krzesińskiej, który zdobyła w skoku w dal, na Igrzyskach w Melbourne, ustanawiającej przy tym rekord olimpijski i wyrównując własny rekord świata…
Propagandowo nie mniejszy wydźwięk miało również zwycięstwo piłkarskiej reprezentacji Polski nad Związkiem Radzieckim 2:1, w ramach eliminacji do Mistrzostw Świata.
Bohaterem tego spotkania rozegranego przy wypełnionym po brzegi stadionu w Chorzowie był zdobywca dwóch bramek Gerard Cieślik
JOT.A.
Źródła:
Włodzimir A. Drygas, Piotr Młoczyński – 75 lat piłki ręcznej w Polsce
Jerzy Gaj – Wychowanie fizyczne i sport w Polsce Ludowej
Stanisław Jarecki – Rozwój piłki ręcznej na Śląsku. Część I (1925 – 1960)
Jan Korczak-Mleczko – Sto wydarzeń na 100-lecie piłki ręcznej w Polsce
Maria Rotkiewicz – AZS-AWF Warszawa 1949 – 2009
Władysław Zieleśkiewicz – 100 lat polskiej piłki ręcznej
Kolegium: Wojciech Szkiela, Bogdan Tuszyński, Zygmunt Weiss – Pół wieku Akademickiego Związku Sportowego
Komitet Redakcyjny: Arkadiusz Brzezicki, Stanisław Drążdżewski, Janusz Podoski, Stanisław Romański – Księga sportu polskiego 1944 – 1974
Praca zbiorowa pod redakcją Kajetana Hądzelka i Krzysztofa Zuchory – Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie 1929/1930 – 2009/2010 KSIĘGA PAMIĄTKOWA