Z kart historii warszawskiej piłki ręcznej
Odcinek XVI – 50 lat minęło.
1968 rok był rokiem jubileuszowym polskiej piłki ręcznej.
Minęło 50 lat od chwili gdy w Szczypiornie pod Kaliszem narodziła się polska piłka ręczna na ziemiach … graniczących z niemieckimi, przez wiele lat nazywana „szczypiorniakiem”, która to nazwa nawiązywała do miejscowości, w której się narodziła. Historyczne ślady szczypiorniaka z jego początkowego okresu – o czym wie znacznie mniejsza, żeby nie powiedzieć znikoma liczba osób – nawet spośród tych bliżej zainteresowanych historią polskiej piłki ręcznej, można odnaleźć również na terenach położonych bliżej granicy … Mazowsza i Podlasia, a dokładniej w … Łomży, dokąd trafiła również część legionistów ze Szczypiorna.
W ciągu pół wieku stała się ta dyscyplina sportowa jedną z najpopularniejszych w naszym kraju. Przechodziła w tym okresie drogami ewolucji, by ostatecznie utrwalić się w takiej postaci, jaką uprawia ją dziś tysiące młodych ludzi obojga płci.
Początki tej dyscypliny można prześledzić w pierwszym odcinku „Z kart historii warszawskiej piłki ręcznej” aby następnie w kolejnych odcinkach dotrzeć do roku Jubileuszu.
Szczególny dynamiczny jej rozwój nastąpił w Polsce po II-ej Wojnie Światowej, co zostało zaprezentowane w coraz szerszym stopniu w kolejnych kartkach z historii warszawskiej piłki ręcznej.
Uroczystości obchodów 50-lecia polskiej piłki ręcznej odbywały się w podniosłym nastroju, których ramy – co w pełni zrozumiałe nie mogły dorównywać temu, co miało miejsce w roku kolejnego okrągłego jubileuszu, którego wszyscy mieliśmy już szczęście być świadkami.
Wracając do jubileuszowego półwiecza – w dniu 17 lutego odbył się w Stolicy uroczysty zjazd Prezesów wszystkich Okręgów Piłki Ręcznej, a w dniu następnym Akademia poświęcona zaprezentowaniu krótkiego historycznego zarysu rozwoju tej dyscypliny sportu w naszym kraju. W tym dniu otwarto wystawę w Muzeum Sportu pt. „50 lat piłki ręcznej w Polsce”. Również w dniach 17 i 18 lutego zainaugurowano obchody rocznicy spotkaniami z jednym z tradycyjnych rywali kobiecej reprezentacji Polski – zespołem Jugosławii.
Przeprowadzono trwające kilka tygodni rozgrywki o Puchar ZPRP. Również prawie wszystkie okręgi organizowały dla uczczenia tej rocznicy różnego rodzaju turnieje i inne zawody towarzyskie, natomiast ZPRP zakończył sportową część jubileuszowych obchodów spotkaniem seniorów Polska – Francja.
W tym jubileuszowym roku wystąpiły też kadrowe zmiany w Polskim Związku – oto z dniem 8 kwietnia 1968 zrezygnował z funkcji prezesa Tadeusz Lempart, a sterowanie Związkiem znów przejął tradycyjnie „dyżurny” wiceprezes – Kazimierz Przyłucki.
Rok 1968 charakteryzuje się zupełnym zanikiem jedenastki w Polsce. Już żaden okręg nie kultywował tej odmiany piłki ręcznej – nawet Opole, które uchodziło za matecznik jedenastoosobowej odmiany. Większość europejskich krajów także przestało się zajmować jedenastką, chociaż niektóre z nich czyniły próby ratunku, o czym nieco szerzej będzie poniżej.
Pora przejść do najważniejszych rozgrywek krajowych, jak również niezwykle bogatych w tym jubileuszowy roku spotkań międzynarodowych.
Mistrzostwa Polski mężczyzn i kobiet.
Rozgrywki ligowe wśród mężczyzn zdominowały zespoły gdańskie. Mistrzostwo Polski zdobyła Spójnia przed Wybrzeżem i Śląskiem Wrocław. Wysokie czwarte miejsce zajął Grunwald Poznań, natomiast na ósmym miejscu uplasowała się Warszawianka, której ligowy byt nie był ani przez chwilę zagrożony. Warszawianka zdobyła wówczas 20 punktów a od czwartego miejsca dzieliło ją tylko 6 punktów. Na te dwa kluby warto o tyle zwrócić uwagę, że to zespoły powstałe w oparciu o mistrzowskie zespoły juniorów z lat 1964 i 1965, co dobitnie świadczyło o właściwej polityce budowania pozycji na własnych, utalentowanych wychowankach. Na większe sukcesy Grunwaldu przyjdzie czas niebawem.
Z ligą pożegnały się: warszawski AZS-AWF oraz Wiarus Szczecin, który w poprzednim roku wraz z Warszawianką awansował do I-ej Ligi.
Mistrzostwo Polski wśród kobiet zdobył AZS Wrocław przed Cracovią oraz Azotami Chorzów.
Warszawskie zespoły zapewniły sobie miejsce w I-ej lidze na następny sezon, zajmując odpowiednio:
– AZS Warszawa – 8 miejsce, natomiast beniaminek
– Skra Warszawa – 10 miejsce
Rozgrywki Międzywojewódzkie mężczyzn i kobiet oraz o awans do I-ej Ligi
Zakończyły się rozgrywki pierwszego sezonu Lig Terytorialnych mężczyzn, których zestawienie przedstawione zostało w poprzednim odcinku. Zwycięzcy tych grup uzyskali prawo startu w rozgrywkach o wejście do I-ej Ligi. Oto zestawienie zwycięzców poszczególnych grup:
– I – AZS Poznań
– II – Flota Gdynia
– III – Wisła Płock
– IV – AZS Katowice
– V – Rafamet Kuźnia Raciborska
– VI – Stal Mielec
Zwraca uwagę obecność w tym gronie klubów ubiegających się o awans do I-ej Ligi po raz pierwszy zespołu ZKS Wisły Płock, który w tym pierwszym sezonie rozgrywek terytorialnych zwyciężył w swojej grupie wyprzedzając warszawską Skrę. Tak na marginesie, to pierwsze podejście Wisły Płock do I-ej Ligi okazało się nieudane. Będąc organizatorem turnieju półfinałowego nieznacznie uległa ona dwóm pozostałym uczestniczącym zespołom – Flocie Gdynia i AZS-owi Poznań odpadając z dalszej rywalizacji.
Oto składy czołowych zespołów Warszawy i Mazowsza uczestniczących w tych rozgrywkach terytorialnych sezonu 1967/1968:
A oto wizytówka i skład drugiego zespołu warszawskiego:
Nie powiodło się również w walce o I-ą Ligę kobiet zespołowi MKS Praga Warszawa, który będąc jednym z organizatorów grupy półfinałowej zajął w niej drugie miejsce za Startem Łódź, również odpadając z dalszej rywalizacji, bowiem z czterech grup półfinałowych awansowały tylko zwycięskie zespoły.
Jeszcze w czerwcu 1967 roku przedstawiciele WGiD okręgów na Zebraniu zwołanym i prowadzonym przez ZPRP podsumowano działalność roczną Ligi Terytorialnej i postanowiono od sezonu 1968/1969 utworzyć II Ligę Państwową mężczyzn złożoną z dwóch grup po 12 zespołów. Przeprowadzenie rozgrywek ustalono w terminie jesień-wiosna na boiskach otwartych.
Natomiast z uwagi na to, że Krajowa Rada Ogólnozwiązkowa Federacji Sportu Wychowania Fizycznego i Turystyki nie zgodziła się finansować rozgrywek proponowanej II Ligi kobiecych zespołów, utworzono Ligę Międzywojewódzką kobiet. W skład tej Ligi wchodziły cztery grupy obejmujące następujące okręgowe związki: (wiodący okręg zaznaczono pogrubionym drukiem)
Grupa północna – Poznań, Szczecin, Koszalin, Gdańsk, Olsztyn, Bydgoszcz
Grupa zachodnia – Wrocław, Zielona Góra, Opole
Grupa wschodnia – Stołeczny OZPR, Białystok, Lublin, Kraków, Rzeszów i Warszawa,
Grupa południowa – Katowice, Kielce, Łódź.
Ilość startujących zespołów w poszczególnych grupach przedstawiała się następująco:
Grupa Poznań 6 drużyn
Grupa Wrocław 7 drużyn
Grupa Warszawa 10 drużyn
Grupa Katowice 12 drużyn
Rozgrywki o Puchar 50-lecia ZPRP
W miejsce corocznych rozgrywek o Puchar ZPRP w roku jubileuszowym zostały zorganizowane rozgrywki o Puchar 50-lecia ZPRP, w których wzięły udział zespoły ligowe. Zwycięstwa podobnie jak w rozgrywkach ligowych odniosły:
AZS Wrocław wśród kobiet
Spójnia Gdańsk wśród mężczyzn
Wśród kobiet wysokie V miejsce zajął AZS-AWF Warszawa, natomiast warszawska Skra uplasowała się na IX miejscu.
Natomiast wśród mężczyzn najwyższe miejsce podobnie jak w lidze zajęła Warszawianka, jednak tym razem nie tak wysoko, bo na VIII miejscu, wyprzedzając AZS-AWF o jedno miejsce.
Turniej Miast seniorów i seniorek
W turnieju Miast seniorów rozegranym we Wrocławiu zwyciężył Gdańsk przed Wrocławiem. W finałach nie odnotowano udziału reprezentacji Warszawy.
Wśród seniorek w finałach rozegranych w Siemianowicach zwyciężyła reprezentacja Krakowa przed Katowicami. Trzecie miejsce zajęła reprezentacja Warszawy i był to jedyny sukces zespołów stołecznych w okolicznościowych rozgrywkach, które znalazły się w bogatym programie tego jubileuszowego roku.
Mistrzostwa Polski Juniorów
Utworzono cztery grupy półfinałowe, z których jedną – III grupę organizowała Warszawa, którą reprezentowała Warszawianka. Na kortowym boisku tego klubu wzięły udział cztery zespoły, których ostateczną kolejność przedstawia poniższa tabela:
1. Gwardia Opole 6 – 0 51 – 44
2. Warszawianka 4 – 2 52 – 44
3. Orlęta Radom 2 – 4 42 – 47
4. Zryw Lublin 0 – 6 36 – 46
Niestety mimo większych aspiracji i nadziei, związanych z relatywnie obiecującym zespołem, Warszawiance nie udało się awansować do finałów, bowiem tylko zwycięzcy grup kwalifikowali się do bezpośredniej walki o mistrzostwo.
Tytuł Mistrza Polski w finale w Gdańsku zdobyło Wybrzeże Gdańsk, właśnie przed Gwardią Opole i Grunwaldem Poznań. Warto zwrócić uwagę, że Warszawianka miała w półfinale tylko o jedną bramkę gorszy bilans bramkowy od Opola, ale nieznaczna porażka z Gwardią spowodowała dwupunktową stratę a tym samym odpadnięcie z dalszych rozgrywek.
Bardziej osobiste wrażenia z warszawskiego półfinału będzie można odszukać w odcinku nawiązującym do tej imprezy na FB autora.
Mistrzostwa Polski Juniorek
W podobnej formule jak rozgrywki juniorów toczyły się rozgrywki o Mistrzostwo Polski Juniorek. Podobnie jak w walce o awans do I-ej Ligi w rozgrywkach tych wziął udział zespół MKS Praga Warszawa. Niestety również bez powodzenia.
Podopieczne Mieczysława Kiegiela, trenera, który w późniejszych latach miał wiele osiągnięć i sukcesów w kategoriach zarówno młodzieżowych, jak i seniorek, tym razem sukcesu w postaci awansu nie zanotował.
Prawdę powiedziawszy do awansu MKS Praga, który w swoim półfinale rozgrywanym w Przeworsku zabrakło trochę bramek i szczęścia, o czym najdobitniej świadczy tabela tych rozgrywek. Trzy zespoły zdobyły tą samą liczbę punktów, natomiast o kolejności miejsc 1 – 3 zadecydowała korzystniejsza różnica bramek pomiędzy zainteresowanymi zespołami:
1. MKS Bochnia 4 – 4 27 – 22
2. MKS Poniatowa 4 – 4 34 – 20
3. MKS Praga 4 – 4 29 – 28
4. LZS Sieniawa 0 – 6 11 – 41
Turniej o Puchar Miast Juniorów i Juniorek
Również bez awansu do finałów zakończyły swój udział w kolejnych rozgrywkach reprezentacje Warszawy juniorów i juniorek.
12 reprezentacji juniorów podzielono na 4 grupy. W grupie IV rozegranej w Łodzi reprezentacja Warszawy zajęła II miejsce za Opolem – bez awansu.
W finałach rozegranych w Poznaniu zwyciężyli gospodarze – OZPR Poznań.
Wśród juniorek, gdzie 14 zespołów podzielono również na 4 grupy, reprezentacja Warszawy w 3-zespołowej grupie zajęła III miejsce – także bez awansu.
W finałowych rozgrywkach juniorek zorganizowanych w Gliwicach zwyciężył zespół reprezentujący OZPR Wrocław
Międzynarodowe spotkania reprezentacji Polski
O ile przy wcześniejszych informacjach dotyczących rozgrywek krajowych nie został zachowany porządek chronologiczny, o tyle przy omawianiu spotkań międzynarodowych w różnych kategoriach porządek ten jest zachowany w pełni. Oczywiście z uwzględnieniem podziału na mecze kobiet i mężczyzn oraz kategorie.
Mężczyźni. Reprezentacja młodzieżowa i juniorów
Konfrontacje międzynarodowe w tym jubileuszowym roku miała zaszczyt zainaugurować nasza męska reprezentacja młodzieżowa występem w międzynarodowym turnieju w Kristianstadt w Szwecji, gdzie wystąpiły młodzieżowe reprezentacje trzech krajów. Niestety Polska poniosła dwie porażki ze swoimi rówieśnikami ze Szwecji i NRD, zajmując trzecie miejsce.
W bramce naszej reprezentacji wystąpił Bogdan Kowalczyk.
Kolejnym występem naszej młodzieżówki był dwumecz w marcu z NRD w Przemyślu. Remis w pierwszym spotkaniu 14 – 14 (7 – 6) oraz zwycięstwo w drugim meczu 16 – 14 (8 – 8), to niewątpliwe sukcesy w tych wyrównanych pojedynkach.
W obydwu spotkaniach wystąpili Marek Nowakowski i Stanisław Piekarek.
Jak już wyżej wspomniano w Turnieju Krajów Bałtyckich wystąpiła reprezentacja młodzieżowa Polski, nie odnotowując tak spektakularnego występu jak w poprzednim roku. Mimo trzech porażek w grupie z Rumunią, NRD i Szwecją nasza młodzieżówka odniosła jednak nieoczekiwanie sensacyjne zwycięstwo nad Danią 16 – 15 (7 – 8), zajmując ostatecznie 7-e miejsce.
W reprezentacji młodzieżowej wystąpili wówczas dwaj zawodnicy Warszawianki: Stanisław Piekarek oraz Janusz Jakubowski po zakończeniu kariery sportowej znany, późniejszy menedżer warszawskiego zespołu w jego najświetniejszych latach.
W końcu czerwca reprezentacja Polski juniorów spotkała się dwukrotnie na terenie przeciwnika z reprezentacją NRD, notując w pierwszym meczu remis 17 – 17 oraz nieznaczną porażkę w drugim spotkaniu 10 – 12.
W naszej reprezentacji wystąpił wówczas zawodnik Warszawianki Marek Piekarek, młodszy brat Stanisława, silnego wówczas punktu reprezentacji seniorów.
Ten sam zawodnik wystąpił w reprezentacyjnym zespole juniorów w Turnieju Nadziei Olimpijskich rozegranym w grudniu w NRD. Nasza reprezentacja zajęła tam 3 – cie miejsce, za reprezentacjami ZSRR i NRD, mając na koncie trzy zwycięstwa i dwie porażki, właśnie z tymi dwoma zespołami.
Mężczyźni. Reprezentacja seniorów.
Swoje występy w jubileuszowym roku reprezentacja Polski seniorów rozpoczęła w maju od występu w turnieju w belgijskim Liege, gdzie nasz zespół kolejno miał za przeciwników: w grupie Belgię 22 – 2 i Reprezentację Saary 16 – 4 oraz w finale Bułgarię 19 – 11 (11 – 7). Był to chyba wygrany z największą łatwością turniej przez naszą męską reprezentację w historii.
W kolejnym turnieju już tak łatwo nie poszło. Na przełomie czerwca i lipca w tradycyjnym turnieju o Puchar Zagrzebia, wyniki naszej reprezentacji nie dały specjalnych powodów do satysfakcji. Nasza reprezentacja poniosła trzy porażki: z Jugosławią A, Rumunią i Jugosławią B oraz jedno zwycięstwo z ZSRR i jeden remis z Węgrami.
We wszystkich tych dotychczasowych meczach reprezentacji Polski zabrakło przedstawicieli Warszawy.
Kolejnym – tym razem znacznie bardziej udanym występem reprezentacji był Pierwszy Międzynarodowy Turniej Krajów Bałtyckich o Puchar Katowickiego „Sportu”, który to turniej był przejętą przez Redakcję katowickiego „Sportu” kontynuacją dotychczasowego turnieju o Puchar Bałtyku. Impreza ta jednak tradycyjnie odbyła się na terenie Trójmiasta, tym razem konkretnie w Gdańsku w dniach 20 – 23 lipca.
W turnieju wystartowała rekordowa liczba 8 zespołów – w tym reprezentacja Polski A oraz Polska młodzieżowa – podzielonych na dwie grupy.
Reprezentacja Polski A zanotowała tym razem bardzo dobry występ. Przegrywając tylko jedno spotkanie – pierwsze i to bardzo nieznacznie 15 – 16 z Węgrami, prowadząc do przerwy (9 – 6), co zaważyło na zajęciu drugiego miejsca w grupie. Pozostałe mecze w grupie zakończyły się zwycięstwami naszego zespołu:
– z ZSRR 22 – 20 (11 – 8) i z Danią 14 – 12 (7 – 6) oraz w meczu o 3-e miejsce po dogrywce z NRD 19 – 17 (16 – 16) (6 – 10).
We wszystkich tych meczach wystąpił Marek Nowakowski, notując następujące zdobycze bramkowe: 0, 2, 4, 0.
Przeciwko ZSRR i Danii występ bez bramek zanotował Stanisław Piekarek, natomiast w meczu o 3-e miejsce z NRD wystąpił Bogdan Kowalczyk w bramce.
W turnieju zwyciężyła Rumunia przed Węgrami.
Końcowym akcentem obchodów jubileuszu był w grudniu dwumecz seniorów Polska – Francja, który rozegrany został 30 listopada i 1 grudnia w Warszawie.
Obydwa spotkania zakończyły się naszymi zwycięstwami, przy czym pierwsze zwycięstwo było o wiele bardziej okazałe:
Polska – Francja 26 – 14 (13 – 8) oraz 14 – 12 (4 – 7).
W tym drugim spotkaniu dopiero skuteczny finisz naszej reprezentacji przyniósł końcowy sukces.
W obydwu spotkaniach wystąpił Marek Nowakowski, zdobywając jedną bramkę w pierwszym z tych spotkań. W drugim meczu występ zanotował Bogdan Kowalczyk w bramce.
Pożegnanie roku z udziałem reprezentacji seniorów miało miejsce w Turnieju o Puchar „Zorii Wostoka”, który rozegrany został w Tbilisi 7 – 12 grudnia.
Poza nieoficjalnym, zwycięskim spotkaniem z Gruzińską SRR nasza reprezentacja rozegrała cztery oficjalne mecze, z tego zwycięstwa: z Węgrami i Bułgarią, remis z NRD oraz porażka z ZSRR, co pozwoliło na zajęcie 2-go miejsca.
W zwycięskich spotkaniach z Węgrami i Bułgarią wystąpił Marek Nowakowski. (brak jest pełnej informacji o zdobytych bramkach przez poszczególnych zawodników).
Kobiety. Reprezentacja seniorek
Jak już wspomniano powyżej na wstępie niniejszego tekstu obchody jubileuszowego roku spotkań międzynarodowych rozpoczęły dwa lutowe spotkania z jednym z najczęstszych rywali – reprezentacją Jugosławii. Obydwa spotkania rozegrane zostały w Warszawie i zakończyły się porażkami Polek: 10 – 17 (3 – 9) i 13 – 16 (5 – 8). Początek Jubileuszu nie wypadł więc obiecująco.
W obydwu spotkaniach wystąpiła zawodniczka warszawskiego AZS-AWF-u Irena Zbroja (bez bramek).
Kolejne mecze reprezentacja seniorek rozegrała w marcu z Estońską SRR, które nie są zaliczane do rejestru oficjalnych spotkań reprezentacji, o tyle jednak warte wspomnienia, w obydwu spotkaniach wzięła udział Irena Zbroja.
Natomiast w drugim z tych spotkań w naszej reprezentacji wystąpiła ponadto Stefania Pach z AZS-AWF-u oraz debiutująca Irmina Derech z warszawskiej Skry.
Obydwa spotkania – pierwsze w Przemyślu oraz drugie w Mielcu zakończyły się naszymi zwycięstwami.
CZWARTE MISTRZOSTWA ŚWIATA KOBIET W „7”
W ramach eliminacji do MŚ reprezentacja Polski rozegrała dwa spotkania z Danią:
17 marca 1968 w Mielcu
———- POLSKA – DANIA 11:8 (6:4)
24 marca 1968 w Lundby w Danii
———- DANIA – POLSKA 12:8 (5:3)
Wobec gorszego stosunku strzelonych bramek 19:20, Polska została wyeliminowana.
W obu spotkaniach wystąpiła warszawianka Irena Zbroja, w tym czasie niemal etatowa reprezentantka kraju.
I na tym szczeblu zakończyła udział nie tylko reprezentacja Polski.
Uchwałą Kongresu IHF, który odbył się w Amsterdamie odwołano Mistrzostwa Świata w tej konkurencji planowane w Związku Radzieckim – o czym dalej.
Kolejne występy reprezentacji Polski seniorek nastąpiły dopiero w październiku. Nasza drużyna wzięła wówczas udział w Międzynarodowym Turnieju o Puchar Rostocku. Jednak notując same porażki zajęła ostatnie czwarte miejsce, za NRD, Węgrami i NRD II. Szczególnie dotkliwa była porażka z pierwszą drużyną NRD, z którą nasza reprezentacja przegrała 3 – 18 (1 – 10) !
W tym turnieju nie wystąpiła żadna z warszawianek.
Nieco lepiej reprezentacja Polski seniorek zaprezentowała się w grudniu w Moskwie, uczestnicząc w Międzynarodowym Turnieju Krajów Demokracji Ludowej.
Reprezentacja Polski wygrała tam dwa mecze: na początku i na końcu turnieju. Najpierw nasze panie pokonały Bułgarię 15 – 10 (4 – 4) oraz w ostatnim występie Rumunię 11 – 10 (3 – 6). Przy czym ten ostatni występ poprawił nieco nastroje, tym bardziej, że walka do samego końca przyniosła korzystny rezultat.
Przegrywając trzy pozostałe spotkania: z ZSRR, NRD i Węgrami reprezentacja Polski zajęła ostatecznie 4-e miejsce w turnieju.
I w tym turnieju nie wystąpiła żadna z warszawianek.
Kobiety. Reprezentacja juniorek
W dwóch spotkaniach rozegranych w czerwcu w Sośnicy 13 – 4 (6-4) i Krapkowicach 12 – 7 (5-3) reprezentacja juniorek niespodziewanie wysoko pokonała NRD.
W spotkaniach tych wystąpiła reprezentantka Warszawy Maria Lewandowska.
ROZGRYWKI O PUCHAR EUROPY KOBIET
Paradoksalnie, wbrew dotychczasowym osiągnięciom w rozgrywkach klubowych, właśnie w roku Jubileuszu polskiej piłki ręcznej, największy sukces osiągnął polski zespół w rozgrywkach klubowych o Puchar Europy. Tym zespołem była Cracovia. Mistrzynie Polski kobiet z roku 1967 w VIII edycji Pucharu Europy 1967/68 pokonały w spotkaniach eliminacyjnych wysoko u siebie i na wyjeździe mistrzynie Francji. W ćwierćfinale wygrały również dwukrotnie z mistrzyniami Holandii i dopiero w półfinałach wyeliminował je Żalgiris Kowno.
Był to do tamtego roku największy sukces zespołów polskich w Pucharze Europy, tak w konkurencjach kobiet jak i mężczyzn.
Eliminacje
———- Cracovia Kraków – VS Marsylia 20:9 i 28:9
Ćwierćfinały
———- Cracovia Kraków – KSV Swift Roermond 8:7 i 9:6
Półfinały
———- Żalgiris Kowno – Cracovia Kraków 17:8 i 17:9
W finale rozegranym w Bratysławie ŻALGIRIS Kowno pokonał – SC EMPOR Rostock 13:11, zdobywając po raz drugi Puchar Europy.
JESZCZE JEDNA PRÓBA OŻYWIENIA JEDENASTKI MĘŻCZYZN
Jedni z nielicznych już poza Niemcami entuzjaści jedenastki w Europie Holendrzy podjęli jeszcze jedną próbę ożywienia 11-ki, organizując międzynarodowy turniej i fundując Puchar.
Pierwszy taki turniej odbył się w dniach 1 i 2 czerwca 1968 w Austrii z udziałem jedenastoosobowych zespołów klubowych mężczyzn reprezentujących: RFN, Austrię, Szwajcarię i Holandię.
W czasie turnieju, którego wyniki w dniu dzisiejszym są sprawą drugorzędną przeprowadzono wiele dyskusji na temat „czy jedenastka musi umrzeć”. W ich wyniku podjęto wnioski, by celem ratowania tej tradycyjnej gry wprowadzić pewne modyfikacje w przepisach gry, a mianowicie:
a) zmniejszenie wymiarów boiska;
b) zmniejszenie liczby zawodników (początkowo z 11 na 10);
c) ograniczenie liczby zawodników w polu obronnym (1/3 boiska) do 5;
Najważniejszą z proponowanych zmian wydawały się przepisy dotyczące kozłowania i poruszania się z piłką: zmienić kozłowanie na takie jak siódemce, a w szczególności: chwyt, 3 kroki, kozioł, trzy kroki i oddanie; należy spróbować kozłowania jedną ręką jak w siódemce.
Aby móc lepiej zrozumieć istotę proponowanych zmian warto zapoznać się z realiami gry w 11-kę na starych filmach na „Youtubie” wpisując hasło „Feldhandball”. Warto!
Podsumowanie roku 1968 za granicą
Do ważniejszych wydarzeń roku 1968 należał kolejny Kongres Międzynarodowej Federacji Piłki Ręcznej – IHF, który odbył się w Amsterdamie. Kongres ten zbiegł się z wkroczeniem wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji. Fakt ten przyczynił się do kilku decyzji mających na celu wyrażenie dezaprobaty dla tego wydarzenia, poprzez zbojkotowanie tych imprez, w których zaplanowany był udział zespołów ze Związku Radzieckiego.
Jeszcze przed rozpoczęciem Kongresu wspólne posiedzenie Komisji Technicznej i Prezydium IHF postanowiło przedłożyć Kongresowi pod głosowanie kilka wniosków, które zostały przyjęte a wśród których najważniejsze to:
1) odwołanie Mistrzostw Świata, które miały się odbyć w Związku Radzieckim – stosunkiem głosów 13:12
2) odwołanie rozgrywek o Puchar Europy mężczyzn i kobiet 1968/69 stosunkiem głosów 13:13 (za odwołaniem był prezes IHF Baumann – co zgodnie ze statutem IHF jest równoznaczne z jednym głosem więcej, tzn. 14:13)
3) przesunięcie na termin późniejszy eliminacji do MŚ mężczyzn – stosunkiem głosów 16:6.
Warto przypomnieć ważniejsze uchwały Kongresu, z których niektóre – z dzisiejszego punktu widzenia wydają się jak z innej planety:
1) zorganizować Mistrzostwa Świata w „11-ce” mężczyzn w roku następnym, do których zgłosiły się NRF, Austria oraz takie „potęgi” jak: Holandia, Portugalia i Stany Zjednoczone;
2) wprowadzenie do kalendarza imprez IHF na wniosek Holandii rozgrywki o Puchar Europy w „11-ce” mężczyzn w formie turnieju;
3) przyznanie organizacji następnych Mistrzostw Świata mężczyzn w roku 1970 Francji;
4) ustalono, że w turnieju na Igrzyskach Olimpijskich w 1972 w Monachium uczestniczyć będzie 16 zespołów, a automatycznie zakwalifikują się do tej szesnastki drużyny, które w MŚ we Francji zajmą pierwsze osiem miejsc – drugą zaś ósemkę utworzą zespoły z eliminacji.
Kongres przyjął też dwa wnioski Polskiego Związku do rozpracowania przez Komisję Techniczną, a mianowicie nasi delegaci zaproponowali by drużyna atakująca bramkę przeciwnika mogła być nieprzerwanie w posiadaniu piłki tylko 45 sekund. Warunek dodatkowy – podyktowanie rzutu wolnego, karnego i rożnego spowoduje liczenie 45 sekund od początku.
Drugi wniosek, który już uchwalono, postanawiał, że wiek juniorów nie może przekroczyć 19 lat, a zespołów młodzieżowych 22. Wniosek ten uzupełniono wiekiem dla dziewcząt – odpowiednio 18 i 21 lat.
Bardzo ciekawą dyskusję wywołał wniosek Węgierskiego Związku w sprawie określenia gry piłki ręcznej jako brutalnej, która w ostatnim czasie przerodziła się w taki właśnie rodzaj sportu. Wykorzystanie atrybutów siły fizycznej w grze doprowadziły do fałszywych założeń samego sposobu gry, a co ciekawsze, że szczególnie u kobiet. Węgrzy proponowali opracowanie nowych przepisów gry względnie zasadniczą ich nowelizację.
Związek Radziecki zaproponował wprowadzenie piłki ręcznej kobiet do programu olimpijskiego w roku 1972 lub na następnej Olimpiadzie.
W nawiązaniu do zgłoszonych wówczas wniosków oraz decyzji podjętych przez Kongres IHF warto uzupełnić – co następuje poniżej.
Po raz pierwszy – a przynajmniej w takiej skali międzynarodowa społeczność potępiła wydarzenia polityczne, podejmując decyzje skutkujące dotkliwymi restrykcjami wobec kraju będącego inicjatorem tych wydarzeń, jednak uderzającymi rykoszetem również we wszystkie zainteresowane kraje.
Mimo, że rok 1968 był gorący również w Polsce, co zapoczątkowały wydarzenia marcowe w Warszawie, które rozszerzyły się również na Ursus, Radom, Gdańsk z całym Trójmiastem, Łódź, Poznań, Szczecin i mniejsze ośrodki, to z perspektywy lat nie daje się odczuć, aby zaważyło to na programie obchodów Jubileuszu. Można nawet odnieść wrażenie, że państwo pozwoliło na więcej niż zwykle, aby odwrócić uwagę od spraw najważniejszych – społecznych i politycznych. A że konflikty społeczne w Polsce nie miały charakteru wykraczającego poza granice kraju nie wywoływały one reperkusji międzynarodowych.
Jeśli chodzi o polskie wnioski to ten najbardziej rewolucyjny został nawet – o czym z pewnością nie wszystkim wiadomo – wdrożony na próbę …. w rozgrywkach w Związku Radzieckim. Może szkoda, że nie czyniono dalszych prób, a ograniczanie czasu i sposobu przetrzymywania piłki poszło w innym kierunku.
Podobnie nie znalazła uznania sprawa wdrożenia wniosku węgierskiego i poważnego potraktowania stosownych do idei tego wniosku rozwiązań. Wciąż skutkuje to stale rosnącą nadmierną brutalizacją piłki ręcznej i to zarówno żeńskiej, jak i męskiej.
I tylko postponowany Związek Radziecki mógł w przyszłości czuć się w pełni usatysfakcjonowany. Albowiem żeńska piłka ręczna na swój olimpijski debiut czekała tylko do następnych po Monachium Igrzysk Olimpijskich w Montrealu, gdzie zresztą właśnie ZSRR zdobył wśród kobiet olimpijskie złoto, a także taki sam sukces odnieśli mężczyźni. Na dodatek kobiety tego kraju powtórzyły swój sukces cztery lata później w Moskwie.
Podsumowanie roku Jubileuszu 50-lecia w Polsce
Podsumowując rok 1968 należy wspomnieć, iż w tym jubileuszowym roku Związek Piłki Ręcznej zacieśnił współpracę ze Szkolnym Związkiem Sportowym. Dotychczasowa współpraca była bardziej spontaniczna niż oparte na trwałych podstawach, mimo iż niektóre próby tej współpracy w poszczególnych okręgach były dość udane. W dniu 15 marca 1968 zostało podpisane porozumienie z Zarządem Głównym Szkolnego Związku Sportowego w sprawie zasad współdziałania w zakresie rozwoju piłki ręcznej w kategorii młodzików i juniorów, które określiło wzajemne relacje i współpracę.
Celem porozumienia była popularyzacja i umasowienie piłki ręcznej w Polsce. Ustalono główne kierunki działania zmierzające do zorganizowania jednolitego systemu rozgrywek dla młodzieży i ujednolicenia szkolenia
Postanowiono wprowadzić oficjalne rozgrywki w kategoriach młodzieżowych:
a) Mistrzostwa Polski młodzików do lat 15,
b) MP szkół średnich do lat 17,
c) MP juniorów do lat 19
d) Mistrzostwa pionów do lat 19,
e) Puchar miast juniorów do lat 19.
Dokonany został szczegółowy podział obowiązków, ustalono zapewnienie obsady sędziowskiej, fundowanie nagród, działalność propagandową i innej pomocy organizacyjnej.
Nakreślono również kierunki działania w zakresie szkolenia instruktorów piłki ręcznej w szkołach, sędziów, zawodników oraz zabezpieczenia materiałów szkoleniowych.
Bezpośrednio po zawarciu porozumienia ustalono, iż w każdym okręgu będzie odpowiednik Wydziału Młodzieżowego w ZPRP w celu utrzymywania stałego kontaktu z terenowymi zarządami OZPR i SZS.
Piękne plany i perspektywy w roku pięknego Jubileuszu. Wyszło jak wyszło.
Najważniejszą sportową imprezą 1968 roku były Igrzyska Olimpijskie w Meksyku (ostatnie jeszcze bez piłki ręcznej w programie). Kolejny udany występ – chociaż nie dorównujący dwóm poprzednim – w Rzymie (21) i Tokio (23) zanotowała reprezentacja Polski, która tym razem zdobyła ogółem 18 medali – w tym:
– 5 złotych:
Waldemar Baszanowski w podnoszeniu ciężarów
Jerzy Kulej w boksie
Jerzy Pawłowski w szermierce (szabla indywidualnie)
Irena Szewińska w lekkiej atletyce (bieg na 200 m)
Józef Zapędzki w strzelectwie (pistolet indywidualnie)
– 2 srebrne
– 11 brązowych, wśród których warto podkreślić drugi z kolei sukces siatkarek, wciąż tylko panie pozostawały zdobywczyniami medali w grach zespołowych
JOT.A.
Źródła:
Włodzimir A. Drygas, Piotr Młoczyński – 75 lat piłki ręcznej w Polsce
Stanisław Jarecki – Rozwój piłki ręcznej na Śląsku. Część II (1961 – 1970)
Wojciech Majchrzak – 50 lat płockiego szczypiorniaka
Maria Rotkiewicz – AZS-AWF Warszawa 1949 – 2009
Tadeusz Wolsza – Ze sportem za pan brat, ze sportem na bakier. Pasje sportowe elit politycznych w dwudziestoleciu międzywojennym i w pierwszych latach Polski Ludowej
Władysław Zieleśkiewicz – 95 lat polskiej piłki ręcznej
Władysław Zieleśkiewicz – 100 lat polskiej piłki ręcznej
Praca zbiorowa pod redakcją Kajetana Hądzelka i Krzysztofa Zuchory – Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie 1929/1930 – 2009/2010 KSIĘGA PAMIĄTKOWA
Kolegium redakcyjne: Witold Kudlak – Przewodniczący, Camilla Mondral, Józef Golarz pod kierownictwem Stefan Sieniarskiego – Spółdzielczy Klub Sportowy WARSZAWIANKA 1921 – 1971
Sezonie otwórz się – Program II Ligi męskiej „7” – Okolicznościowy informator II Lig Terytorialnych wydany przez ZPRP w 1968 roku: udostępniony dzięki uprzejmości Pana Andrzeja Kamińskiego z Olecka i Stefana Kąkola